Zilhicce Ayı İle İlgili Hadis-i Şerifler, Zilhicce Hadisleri, Zilhicce Ayı İle İlgili Hadisler var mıdır?, Hadislerle Zilhicce Ayının Fazileti, Peygamberimiz Zilhicce Ayını nasıl değerlendirirdi?, Zilhicce Ayı Hakkında Rivayetler, Zilhicce Ayında yapılacak ibadetler hangileridir ?
İbn-i Abbas radiallahu anh ‘ın rivayet ettiği bir Hadis-i Şerifte Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuşlardır:
“Zilhiccenin ilk on günü tutulan orucun her bireri bir senelik nafile oruca denktir. On gecenin tamamını ihya etmek ise Kadir gecesini ihya etmeye denktir.”
| Tefcirut-tesnim s.170
On günün orunun her günü 100 köle azat etmiş, 100 deve kurban etmiş ve 100 atı Allah yolunda hibe etmiş gibi sevap olur. Tevriye gününün yani 8. gününün orucunda 1000 köle azad etmiş, 1000 deve kurban etmiş ve 1000 atı Allah yolunda hibe etmiş gibi sevap alır. Arefe gününün orucunda ise 2000 köle azat etmiş, 2000 deve kurban etmiş ve 2000 atı Allah yolunda hibe etmiş gibidir.” buyurmuştur.
| Tefcirut-tesnim S.169
Ebû Hüreyre Radiyallâhu Anhın rivayetine göre Resulullah Sallallâhu Aleyhi Vesellem şöylebuyuruyor;
Allah’a ibadet edilecek günler içinde Zilhicce’nin ilk on gününden daha sevimli günler yoktur O günlerde tutulan her günün orucu bir senelik oruca, her gecesinde kılınan namazlar da Kadir Gecesine denktir”
| İbni Mâce, Sıyam: 39
Huneyde ibni Halid, hanımından, o da Resulullah Sallallâhu Aleyhi Vesellemin bazı hanımlarından rivayet ediyor:
Resulullah Sallallâhu Aleyhi Vesellem Zilhicce ayının dokuz gününü, Âşura gününü, her aydan üç gün ve ayın ilk Pazartesi ve Perşembe gününü oruçlu geçirirdi”
Ebû Dâvud, Savm: 61
Ebu’d-Derda radıallahu anh Zilhicce ayının önemini şöyle anlatıyor: “Zilhiccenin ilk 9 günü oruç tutmalı, çok sadaka vermeli, çok dua ve istiğfar etmelidir. Çünkü Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem:
Bu on günün hayır ve bereketinden mahrum kalana yazıklar olsun” buyurdu. Zilhicce’nin ilk dokuz günü oruç tutanın, ömrü bereketli olur, malı çoğalır, çocuğu belâlardan korunur, günahları affedilir, iyiliklerine kat kat sevab verilir, ölüm anında ruhunu kolay teslim eder, kabri aydınlanır, Mizan’da sevabı ağır basar ve cennette yüksek derecelere kavuşur”
| Şir’a
“Allah indinde Zilhiccenin ilk on gününde yapılan amellerden daha kıymetlisi yoktur Bugünlerde tesbihi (Sübhanallah), tahmidi (Elhamdülillah), tehlili (La ilahe illallah) ve tekbiri (Allahu ekber) çok söyleyin!”
| Abd b Humeyd, Müsned, 1-257
Abdullah ibni Abbas radiyallahu Anhuma şöyle dedi: “Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem:
‘Kendisinde salih amel işlenen günlerin Allah’a en sevimlisi bu günler yani (Zilhicce’nin ilk) on günüdür’ dedi.
Sahabeler:−Ya Resulallah! Allah yolunda yapılan cihad da mı (o günler kadar sevimli) değildir? diye sordular.
Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):−‘Evet, Allah yolunda yapılan cihad da! Ancak canı ve malı ile cihada çıkıp da onlardan hiçbir şeyi geri döndürmeyen (yani şehid olan) hariç’ diye cevap verdi.”
| Ebu Davud 2428, Buhari 928, Tirmizi 754, İbni Mace 1727
Cabir bin Abdullah (Radiyallahu Anhuma) şöyle dedi:
“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem): ‘Dünya günlerinin en faziletlisi Zilhicce’nin ilk on günüdür…’ buyurdu.”
| Terğib ve Terhib 3/22, İbni Hibban
Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in eşlerinden bazısından rivayet edildiğine göre:
“Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Zilhicce’nin dokuz günü, Aşure günü, her aydan üç gün ve ayın ilk Pazartesi ve Perşembesi oruç tutardı.”
Ebu Davud 2437, Nesei 2410
İslam aleminde Zilhicce ayının kıymeti nedir? Zilhicce Ayını nasıl değerlendirmeliyiz? Zilhicce’nin Fazileti nedir? Zilhicce Ayının Kur’an ve Sünnet’teki yeri, ve önemi nedir? Zilhicce Ayı Hakkında Hadisler nelerdir?
Zilhicce ayı, kamerî ayların on ikincisi ve haram aylarından olan Zilkâde, Zilhicce, Muharrem, Receb aylarının ikincisidir. İçerisinde önemli günleri barındır. Bunlardan bazıları Kurban bayramını, arefe gününü, terviye ve teşrik günleridir. Dolayısıyla Zilhicce ayı mübarek aylar içerisinde sayılmaktadır.
Zilhicce ayının sekizinci gününe “terviye”, dokuzuncu gününe “arefe”, kurban bayramı olan onuncu gününe “nahr”, bundan sonraki üç güne de “teşrik günleri” (eyyâm-ı teşrik) denmektedir. Bayramın iki, üç ve dördüncü günlerine teşrik günleri denmesinin sebebi, bu günlerde teşrik tekbiri getirilmesidir. Teşrik tekbirleri, Kurban bayramının arefe günü sabah namazından başlayarak bayramın dördüncü günü ikindi namazına kadar, toplam 23 vakit, her farzın selâmından sonra kadın-erkek, seferî-mukim ayırımı olmaksızın her mükellefe vaciptir. Teşrik tekbiri şöyledir: “Allahü Ekber, Allahü Ekber. Lâ ilahe illâllahu vallâhu ekber. Allâhü Ekber ve lillâhilhamd.” Nitekim rivayetlerde Peygamber Efendimizin Sallallahu aleyhi ve Sellem şöyle buyurdukları rivayet edilir:
“Arefe günü, nahr/kurban günü (kurbanın birinci günü) ve teşrîk günleri (kurbanın 2, 3 ve 4. günleri) biz Müslümanların bayramıdır.”
Kaynak: Ebu Dâvud, Savm 49
“Hacılar Mina’da olduklarından dolayı, bu üç güne Mina günleri de denir.”
Kaynak: İbn Mâce, Menâsik 57
Zilhicce ayı mübarek aylardandır. Bu konu ile ilgili bir diğer Rivayet ise şöyledir;
“Zilhicce’nin ilk on gününde yapılan ibadetler diğer aylarda yapılan ibadetlerden, Allah nezdinde daha makbuldür” buyurunca orada bulunanlar; “Ya Rasûlallah! Allah yolunda yapılan cihad da Zilhicce’de yapılan ibadetten daha sevgili midir?” dediler.
Peygamber sallallahu aleyhi vesellem “Evet, cihad da. Yalnız, malını, canını tehlikeye koyarak cihada çıkıp da dönmeyen (şehid olan) kimsenin cihadı bundan daha efdaldir” buyurdu.Kaynak: Sünen-i Darimî
Zilhicce ayının ilk on günüyle alakalı olarak Kur’an-ı Kerim’de yemin edilmiş; hadislerde ise bu on günün faziletiyle alakalı tahşidatlar yapılmıştır. Bir Ayette “O on geceye yemin olsun” (Fecr Suresi, 89\2) buyrulmuştur. Âlimlerimiz bu ayetten kasdın Ramazan’ın son on günü mü yoksa Zilhicce’nin ilk on günü mü olduğu noktasında ihtilafa düşmüşlerdir. Bu ihtilaf şöyle bir te’life kavuşturulmuştur: “Zilhicce’nin on günü içerisinde arefe günü olması sebebiyle, Ramazan’ın son on günü de oruç ve Kadir gecesi sebebiyle efdaldir.”
Bu makul te’life göre, mümine düşen bu on günlere kavuştukça, onlarda va’dedilen sevap ve mağfiret nevinden feyiz ve bereketlere ermek için onları ibadetlerle, istiğfarlarla.. kısaca salih amellerle ihya etme gayretine girmesidir. Ayrıca Zilhicce’nin başında dokuz gün oruç tutmak müstehaptır. Çünkü zilhiccenin ilk on günüyle alakalı hadisler bulunmakta bu günlerin salih amellerle geçirilmesi tavsiye edilmektedir. Konuyla ilgili bir rivayette Peygamberimiz (sallallahu aleyhi vesellem) şöyle buyurmuştur:
Ondaki her bir günün orucu bir yıllık oruca (sevabca) eşittir. Ondaki bir gece kıyamı (ibadetle ihya edilmesi) Kadir gecesinin kıyamına (ihyasına) eşittir.
Kaynak: Tirmizî, Savm 52
Bu günlerde oruca niyet ederken de nafile oruca veya kaza orucuna niyet edilebilir. Önemli olan bu günlerin oruçla geçirilmesidir. Zilhicce orucuna, Zilhicce ayının birinde başlanıp dokuzuna kadar tutulabilir. Bayramın birinci günü yani Zilhicce’nin onuncu günü oruç tutmak haramdır. Çünkü bugün Müslümanların bayramıdır.
Zilhicce’nin ilk on gününde arefe, terviye günleriyle nahr (Kurban bayramının ilk günü) bulunmaktadır. Arefe gününden önceki güne yani Zilhicce’nin sekizinci gününe terviye günü denmektedir. Terviye günü, hacılar Mekke’den Mina’ya çıkar. Bu güne “Terviye” denmesinin sebebi, hacıların o gün zemzem suyundan çok içip kanmalarından dolayıdır. Bazıları, o güne terviye denmesi, terviyenin düşünme, tefekkür manasına gelmesindendir, demişlerdir. Terviye gününü oruçla geçirmenin; ibadet yapmanın, günahlardan sakınmanın sevabı büyüktür.
Arefe, haccın en önemli farzı olan vak*fenin yapıldığı yerin (Arafat) diğer adı*dır. Vakfe, kurban bayramının bir gün öncesi olan Zilhicce ayının dokuzuncu günü burada yapıldığından bu güne “yevmü arefe” (arefe günü) veya Türkçe’de kısaca “arefe” (arife) denilmiştir. Bu günde milyonlarca hacı Arafat’a çıkıp Allah’a celle celaluhu yalvarıp yakarırlar. Bundan dolayıdır ki bu günde hacca gidemeyen müminler, dualarının bu dualar içerisinde sayılması için Allah’a celle celalahu yalvarmalı ve bu günü ve gecesini ganimet bilip değerlendirmelidirler. Peygamber Efendimiz, bu gün tutulan orucun, geçmiş ve gelecek birer yıllık günaha kefaret olacağını bildirmiştir. (Kaynak: Müslim, Sıyâm 196, 197)
Bu günde yapılan duanın faziletiyle alakalı olarak Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem bir hadisinde şöyle buyurmuşlardır:
“Allah, hiçbir günde, arefe günündeki kadar kullarını ateşten azad etmez. Allah (mahlûkata rahmetiyle) yaklaşır ve onlarla meleklere karşı iftihar eder ve “Bunlar ne istiyorlar?” der.”
Kaynak: Müslim, Hacc 436
Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem hazretleri ve ashâb-ı kiram efendilerimiz ilâhî ve nebevî tahşidatlara hâiz Zilhicce’nin ilk yarısını zikir, tesbihat, ibâdet ve tefekkür ile geçirirler, yoksullara yardım ederlerdi. Dolayısıyla onları örnek alarak müslümanların o günlerde ibadetlerine dikkat etmeleri, dualarını artırmaları, hayır ve hasenâtı daha çok yapmaları, kendilerini nefis muhâsebesine tabi tutarak hatalarına tevbe etmeleri, yapacakları en güzel ameller cümlesindendir. Bu günlerde kazası olmayanlar, beş vakit namaza ilaveten nafile ibadetlere de (teheccüd, duhâ, evvâbin, hâcet, tesbih namazları ve Kur’an okuma) ağırlık vermelidirler. Kazası olanlar ise daha çok kaza namazları kılmalıdırlar.
İşte hayır yarışında mübarek bir zaman dilimi daha.
“Haydin öyleyse hep hayırlara koşun, yarışın!”
Bakara suresi, 2\148 Meali
“İşte yarışacaksa insanlar, bu cennet devletine konmak için yarışsınlar!”
Mutaffifîn Suresi, 83/26 Meali
Kaynaklar:
- Diyanet İslam Ansiklopedisi, “Arefe” maddesi, cilt 2
- Prof. Dr. İbrahim Canan, Hadis Ansiklopedisi
- Hüseyin Algül, Mübarek Gün ve Geceler
çok sevdim ve aradığım bigileri kolayca buldum